روشی برای برآورد ترکیب جمعیت شهری با استفاده از برنامه ریزی ریاضی به منظور برآورد تقاضای سفر

مطالعات حمل ونقل، به داده های جزئی و جامعی از مشخصات اقتصادی- اجتماعی و سفرهای خانوارهای محدوده موردمطالعه نیاز دارد. اما در  آمارگیری مبدا- مقصد، این داده ها تنهامعمولا برای نمونه کوچکی از خانوارها گردآوری می‏شود. بنابراین ضروری است که با بکارگیری (ترکیبی از) داده های نمونه و جامعه آماری،  این داده های جزئی به نوعی برای جامعه آماری نیز برآورد شود. این فرآیند، در ادبیات مربوطه تحت عنوان ترکیب جمعیت و در ایران، بیشتر تحت عنوان تعمیم (تعمیم داده های نمونه آماری به جامعه آماری) شناخته می‏شود. به نظر می‏رسد، ماتریس تقاضای سفر و احجام تخصیص (حجم تردد خطوط برش و کمان ها) حاصل از روش تعمیم موجود می‏آید، معتبر نباشد. در این مقاله، یک مدل برنامه‏ریزی خطی پیشنهاد می شود که بر خلاف روش موجود، همزمان از متغیرهای سطح خانوار و فرد برای تعمیم استفاده می کند. روش پیشنهادی، یک ضریب تعمیم برای هر نمونه خانوار (یک ناحیه ترافیکی) به دست می آورد به نحوی که درصد  اختلاف مقادیر برآورد و مشاهده متغیرهای اقتصادی- اجتماعی جمعیت نواحی ترافیکی و محدوده موردمطالعه، کمینه شود و جمعیت ترکیبی، همخوانی بهتری با مشاهدات داشته باشد. نتایج حاصل از پیاده سازی روش موجود و پیشنهادی برای شهر مقدس مشهد، نشان می دهد که ضریب همبستگی برآورد و مشاهده جمعیت نواحی ترافیکی  در روش موجود و پیشنهادی به ترتیب برابر 0/79 و 0/97 است. همچنین، ماتریس تقاضای سفر و حجم تردد خطوط برش و کمان های شبکه، در روش پیشنهادی معتبر است. خطای حجم تردد خطوط برش در روش موجود برابر 25 درصد و بیش از خطای مجاز 14درصد است؛ درحالی که، خطای حجم تردد خطوط برش در روش پیشنهادی کمتر از 14درصد است. جذر میانگین مربع خطا  (rmse) و حجم تردد کمان‏ها  در روش موجود و پیشنهادی به ترتیب برابر 55 و 26 درصد است.